Ekki breyta klukkunni!
18. desember 2013 | 3 aths.
Nú er komin upp eina ferðina enn umræðan um íslensku klukkuna og okkar ranga tímabelti. Einhver þúsund hafa skrifað undir áskorun um að seinka klukkunni um klukkutíma (þ.e. færa okkur á það tímabelti sem Ísland raunverulega liggur næst og færast þannig nær Ameríku í tíma).
Rökstuðningurinn fyrir þessu er að auðveldara verði að vakna í birtunni á morgnana og líkamsklukkan verði í betra samræmi við sólarklukkuna. Gott ef núverandi staða er ekki meira að segja mannréttindabrot.
Í raun myndi slík breyting samt ósköp lítil áhrif hafa á vökubirtu okkar Íslendinga, ég fer kannski yfir rökin fyrir því síðar – en nú ætla ég að leika mér að því að fabúlera um hvernig ná mættiþessu markmiði (þ.e. „leiðrétta“ sólarganginn) án þess að breyta klukkunni.
Ég ítreka samt að ég tel það ekki vera fyrirhafnarinnar virði.
(Skemmtilegt raunar að önnur regluleg umræða snýst um að taka upp sumartíma á Íslandi, flýta klukkunni og færa okkur enn lengra frá réttum sólargangi stóran hluta árs.)
Hvað er svona flókið við það að stilla bara klukkurnar öðruvísi?
Það að breyta klukkunni er allt önnur aðgerð í dag heldur en fyrir 45 árum þegar íslensku klukkunni var síðast breytt (og færð nær þeirri evrópsku).
1968 snerist þessi breyting um að breyta veggklukkum og armbandsúrum. Í dag eru meira eða minna öll raftæki (og þeim hefur fjölgað eitthvað á 45 árum) með missýnilega klukku. Tölvur, símar, sjónvörp, routerar, afruglarar, bökunarofnar og guðmávitahvað. Flest tæki sem ná sambandi við umheiminn (oftast netið) þarf ekki einu sinni að stilla, nema í mesta lagi að segja þeim að þau séu stödd á Íslandi. Þar með veit tækið tímabeltið reiknar réttan tíma út frá staðlaðri heimsklukku.
Ef ákveðið væri að færa Ísland á næsta tímabelti þyrfti annað hvort að handvirkt breyta stillingum allra þessara tækja yfir á tímabelti Azor eyja, eða bíða eftir uppfærslu á viðkomandi stýrikerfi þar sem Ísland hefur verið formlega fært á nýja beltið. Annað hvort þarf þetta því að gerast með mjög löngum fyrirvara eða tímar allra þessara tækja verða meira eða minna sitt á hvað.
Ég ætla ekki einu sinni að reyna að lýsa umstanginu við að uppfæra öll tölvukerfi landsins og tryggja að allt sé örugglega samtíma.
Breytum þessu bara um áramótin!
Miklu auðveldari leið til að ná fram markmiðinu með að vakna klukkutíma seinna á morgnana er nákvæmlega sú; að vakna bara seinna.
Alþingi þyrfti (líklega) ekki einu sinni að setja lög, þingsályktunartillaga dygði líklega til og hún gæti þess vegna tekið gildi strax 1. janúar 2014. Inntakið væri eitthvað í líkingu við:
Allar opinberar stofnanir og fyrirtæki skulu frá og með miðnætti 1. janúar 2014 seinka öllum tímasetningum sem tengjast rekstri þeirra um eina klukkustund frá því sem þær eru nú (2013). Hér undir falla meðal tímasetningar varðandi vinnutíma starfsmanna, kennslu, símsvörun og þjónustu, ferðaáætlanir o.s.frv.
Mælst er til þess að önnur fyrirtæki og rekstraraðilar geri slíkt hið sama.
Þeir sem nú vinna 8-16 vinna þá 9-17 eftir breytingu, þeir sem nú vinna 9-17 myndu vinna 10-18, og svo koll af kolli.
Hádegisfréttir RÚV verða kl. 13:20, kvöldfréttir klukkan 19:00 í útvarpi og 20:00 í sjónvarpi (aftur). Fyrsta kennslustund í HÍ verður 9:20 í stað 8:20. Fyrsta strætisvagnaferð að morgni...
Engum klukkum þyrfti að breyta, öll kerfi virka áfram og það eina sem þarf að gera er að stilla vekjaraklukkur. Ef það skyldi gleymast væri það versta sem gerðist að starfsmaður mæti klukkutíma of snemma til vinnu.
Vissulega þyrftu þjónustuaðilar að breyta skiltum með afgreiðslutíma og túristar yrðu enn meira gáttaðir á því hversu seint Íslendingar fara á fætur, en annars væri þetta ósköp lítið mál – og aðeins brotabrot af vandræðunum við að skipta um tímabelti.
Að því sögðu held ég að við ættum bara að láta þetta allt óbreytt, ávinningurinn verður ekki fyrirhafnarinnar virði. (Ég reyni kannski að útskýra það seinna.)